Nhượng quyền thương mại (franchise) là hoạt động thương mại, theo đó bên nhượng quyền cho phép và yêu cầu bên nhận quyền tự mình tiến hành việc mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ theo các điều kiện nhất định. Hợp đồng nhượng quyền thương mại là hợp đồng hướng dẫn doanh nghiệp sử dụng một sản phẩm hoặc một quy trình hoạt động là một đối tượng sở hữu công nghiệp và đang được bảo hộ. Nhượng quyền thương mại liên quan đến chuyển giao công nghệ, nhãn hiệu hàng hóa hoặc các đối tượng sở hữu trí tuệ khác.
Điều kiện thực hiện hoạt động nhượng quyền thương mại:
Điều kiện đối với bên nhượng quyền:
Thương nhân được phép cấp quyền thương mại khi đáp ứng điều kiện sau: Thương nhân được phép cấp quyền thương mại khi hệ thống kinh doanh dự định dùng để nhượng quyền đã được hoạt động ít nhất 01 năm”.
Quy định này đã tạo ra nhiều thuận lợi cho hoạt động nhượng quyền thương mại ở Việt Nam, thu hút các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào thị trường Việt Nam.
Quyền, nghĩa vụ của thương nhân nhượng quyền:
Quyền:
- Nhận tiền nhượng quyền;
Nghĩa vụ:
- Cung cấp tài liệu hướng dẫn về hệ thống nhượng quyền thương mại cho bên nhận quyền;
- Bảo đảm quyền sở hữu trí tuệ đối với đối tượng được ghi trong hợp đồng nhượng quyền;
- Đối xử bình đẳng với các thương nhân nhận quyền trong hệ thống nhượng quyền thương mại.
Quyền, nghĩa vụ của thương nhân nhận quyền:
Quyền:
- Yêu cầu thương nhân nhượng quyền cung cấp đầy đủ trợ giúp kỹ thuật có liên quan đến hệ thống nhượng quyền thương mại;
Nghĩa vụ:
- Trả tiền nhượng quyền và các khoản thanh toán khác theo hợp đồng nhượng quyền thương mại;
Lợi ích của nhượng quyền kinh doanh thương mại:
Đối với bên nhận quyền:
- Không phải xây dựng thương hiệu
- Thừa hưởng lợi ích, kinh nghiệm và bí quyết tổ chức kinh doanh của bên Nhượng quyền
- Giảm thiểu rủi ro của giai đoạn khởi nghiệp
- Thụ hưởng hiệu ứng chuỗi của hệ thống
Đối với bên nhượng quyền:
- Mô hình kinh doanh được mở rộng, khả năng tiêu thụ cao từ đó nâng cao được giá trị thương hiệu
- Tạo ra được hiệu ứng chuỗi mà không phải bỏ ra nhiều vốn đầu tư
Bên cạnh những lợi ích đạt được nhượng quyền thương mại cũng chứa những rủi ro:
Đối với bên nhượng quyền, mặc dù khi ký kết hợp đồng bên nhượng quyền đã chú ý đến biện pháp bảo đảm bí mật kinh doanh, tuy nhiên khi chuyển giao công thức cho bên nhận quyền vẫn tiềm ẩn khả năng lộ bí mật kinh doanh.
Bên nhận quyền thiếu khả năng điều hành, quản lý làm ảnh hưởng đến thương hiệu được nhượng quyền.
Đối với bên nhận quyền: Gặp khó khăn khi phải tuân thủ các nguyên tắc do bên nhượng quyền đặt ra, phải làm theo khuôn mẫu trong khi mình là người làm chủ sẽ tạo tâm lý không thoải mái và không phát huy được chất lượng quản lý và điều hành.
Khi hoạt động đi vào ổn định thì hợp đồng nhượng quyền hết hạn và khó khăn trong gia hạn hợp đồng;
Bên nhượng quyền gặp khó khăn về hoạt động và danh tiếng bị ảnh hưởng cũng ảnh hưởng đến chuỗi hệ thống nhận quyền.