Đối với những tác phẩm đã được bảo hộ theo Luật Sở hữu trí tuệ, trường hợp người khác muốn sử dụng sẽ đặt ra vấn đề trả tiền “nhuận bút” hay “thù lao” như thế nào? Theo định nghĩa tại khoản 14 và khoản 15 Điều 3 Nghị định 22/2018/NĐ-CP được quy định như sau:
– Nhuận bút: là khoản tiền do bên sử dụng tác phẩm trả cho tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả trong trường hợp chủ sở hữu quyền tác giả không đồng thời là tác giả.
– Thù lao: là khoản tiền do bên sử dụng tác phẩm trả cho chủ sở hữu quyền tác giả; bên sử dụng cuộc biểu diễn trả cho người biểu diễn hoặc chủ sở hữu cuộc biểu diễn.
Theo đó, có thể thấy tiền nhuận bút, tiền thù lao được trả cho chủ sở hữu quyền tác giả của tác phẩm khi bên khác sử dụng tác phẩm. Tuy nhiên, việc xác định tiền nhuận bút, thù lao phải tuân thủ theo nguyên tắc nhất định. Nguyên tắc chung khi xác định tiền nhuận bút, thù lao được xác định thỏa thuận mức giữa chủ sở hữu quyền tác giả và tổ chức, các nhân sử dụng quyền tác giả đối với tác phẩm trên cơ sở các nguyên tắc sau (khoản 4 Điều 43 Nghị định 22/2018/NĐ-CP):
– Việc trả tiền nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất phải bảo đảm lợi ích của người sáng tạo, tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng và công chúng hưởng thụ, phù hợp với điều kiện kinh tế – xã hội của đất nước.
– Mức tiền nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất được xác định căn cứ vào thể loại, hình thức, chất lượng, số lượng hoặc tần suất khai thác, sử dụng.
– Các đồng chủ sở hữu quyền tác giả, đồng chủ sở hữu quyền liên quan thỏa thuận về tỷ lệ phân chia tiền nhuận bút, thù lao theo mức độ sáng tạo, phù hợp với hình thức khai thác, sử dụng.
– Mức tiền nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất được xác định trong hợp đồng bằng văn bản theo quy định pháp luật.
Tuy nhiên, pháp luật vẫn đưa ra một số quy định khung làm chuẩn để việc thỏa thuận và thực hiện nghĩa vụ trả tiền nhuận bút, tiền thù lao diễn ra đồng bộ, đảm bảo quyền lợi cho các bên đối với một số lĩnh vực cụ thể, lấy ví dụ các quy định sau:
- Nghị định 18/2014/NĐ-CP quy định về chế độ nhuận bút cho tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí (gồm báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử).
- Nghị định 21/2015/NĐ-CP quy định về nguyên tắc chung khi trả nhuận bút, thù lao đối với việc sáng tạo, khai thác, sử dụng tác phẩm điện ảnh, mỹ thuật, nhiếp ảnh, sân khấu và các loại hình nghệ thuật biểu diễn khác.