Trong trường hợp vợ chồng có một người bị mất năng lực hành vi dân sự và người còn lại muốn ly hôn thì trước hết phải xác định được người đó mất năng lực hành vi dân sự bằng cách: làm đơn yêu cầu Tòa án Tuyên bố vợ/chồng mất năng lực hành vi dân sự theo khoản 1 Điều 22 Bộ luật dân sự 2015 và Khoản 1 Điều 376 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
Khoản 1 Điều 22 Bộ luật dân sự 2015 quy định: “Khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần.”
Và Khoản 1 Điều 376 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định:
“1. Người có quyền, lợi ích liên quan, cơ quan, tổ chức hữu quan có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi theo quy định của Bộ luật dân sự.”
Sau khi thụ lý đơn, tòa án sẽ tiến hành mở phiên họp xem xét có thể chấp nhận hoặc không chấp nhận yêu cầu tuyên bố vợ/chồng mất năng lực hành vi dân sự. Trong trường hợp chấp nhận đơn yêu cầu thì Tòa án sẽ ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự theo Điều 378 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
Sau khi có quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự thì tiến hành làm thủ tục ly hôn nộp cho tòa án bao gồm:
– Đơn xin ly hôn
– Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn
– Giấy chứng minh nhân dân (bản sao)
– Tài liệu chứng minh địa chỉ cư trú của các bên: hộ khẩu, tạm trú…
– Quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự.
– Giấy tờ chứng minh tài sản (nếu có).
– Giấy khai sinh của con (nếu có).
Vợ/chồng đã bị tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự nên Tòa án sẽ chỉ định người giám hộ cho vợ/ chồng theo Điều 48, Điều 53, Điều 57, Điều 58 của Bộ luật Dân sự 2015.
Theo Khoản 3 Điều 207 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 về những vụ án dân sự không tiến hành hòa giải được quy định: “3. Đương sự là vợ hoặc chồng trong vụ án ly hôn là người mất năng lực hành vi dân sự.” theo đó thì khi vợ/chồng đã bị tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự thì có thể tiến hành thủ tục ly hôn với chồng/vợ mình theo thủ tục chung và không cần thông qua thủ tục hòa giải.