Thỏa thuận phân chia di sản thừa kế
Bước đầu tiên cần xác định việc chia thừa kế trên là chia theo di chúc hay chia theo pháp luật. Nếu chia theo pháp luật cần tiến hành:
- Xác định hàng thừa kế của những người nhận thừa kế;
- Xác định quyền, nghĩa vụ của mỗi người nhận thừa kế, đặc biệt là thứ tự ưu tiên thanh toán tại Điều 658 BLDS 2015, bao gồm các nghĩa vụ và chi phí liên quan đến thừa kế;
- Xác định trình tự để tiến hành phân chia di sản gồm: Họp mặt những người thừa kế (theo Điều 656); cử ra người phân chia di sản theo pháp luật (khoản 1 Điều 657).
- Người quản lý di sản có thể đồng thời là người quản lý di sản; phương thức phân chia di sản: Chia bằng hiện vật, hay giá trị thành tiền của hiện vật. (khoản 2 Điều 660)
Lưu ý:
- Việc yêu cầu chia di sản thừa kế có thể hoãn lại trong thời hạn không quá 03 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế (có thể gia hạn một lần nhưng không quá 03 năm).
- Đó là trường hợp việc chia di sản ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của bên vợ hoặc chồng còn sống và gia đình. (Điều 661); bên còn sống có quyền yêu cầu xác định lại phần di sản mà những người thừa kế được hưởng.
Khi không thỏa thuận chia thừa kế, cần tiến hành thỏa thuận, bởi lẽ quy định của BLDS 2015 tôn trọng và ưu tiên thỏa thuận của các đồng thừa kế (trường hợp này là thành viên gia đình). Nếu không thỏa thuận được, các bên có thể gửi đơn yêu cầu Tòa án chia di sản thừa kế.
Việc không thỏa thuận có là căn cứ để khẳng định người đó không được thừa kế?
Căn cứ theo Điều 9 BLDS 2015, thì việc cá nhân, pháp nhân không thực hiện quyền dân sự của mình không phải là căn cứ làm chấm dứt quyền, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Nói cách khác, việc một thành viên trong gia đình không thỏa thuận về việc chia di sản không đồng nghĩa với việc người đó từ chối nhận di sản.
Theo khoản 2 và 3 Điều 620 BLDS 2015, thì việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến những người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản. Việc từ chối phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản, ví dụ như gửi văn bản.
Lưu ý: người thừa kế không được từ chối nhận di sản để trốn tránh nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác